Mücadele Etmenin Dayanılmaz Hafifliği
Ağustos 3, 2020
Yeni Atmosfer
Ağustos 3, 2020
Konuk Yazar: Sumru Günaydın
Dış evrendeki olayların kişilerin zihninde yansıması sonucu düşünce oluşur. Duygularımız ise zihnimizde yansıma sonucu oluşan olaylar hakkında nasıl düşündüğümüz ile ilgilidir. Düşüncelerini yönetebilmeyi bilen insanlar hayata karşı daha azimli, istikrarlı ve olumlu yaklaşırken bunu gerçekleştiremeyen kişiler depresyona bile girebilmektedirler. Şu an okuduğunuz yazımda da Pensilvanya Üniversitesi’nin psikiyatri bölümünde emekli öğretim üyesi olarak görev yapan Dr. Aaron Beck tarafından duygu bozukluklarından korunmak için geliştirilen “Bilişsel Terapi” yönteminden bahsedilecektir.
Bilişsel terapi, kendi kendinize öğrenebileceğiniz duygudurum düzenleyici bir yöntemdir. Şimdi bilişsel çarpıtmaların tanımlarını inceleyelim ve duygudurumumuzu nasıl kontrol edebileceğimize bakalım.
- Hep ya da Hiç Düşüncesi: Her şeyi siyah veya beyaz görürsünüz.
- Aşırı Genelleme: Tek bir olumsuzluğu hiç bitmeyecek bir yenilgi olarak düşünürsünüz.
- Zihinsel Filtre: Olumsuz bir ayrıntıya takılır ve bir damla mürekkebin tüm şişedeki suyu bulandırması gibi içinizi karartırsınız.
- Olumluyu Geçersiz Kılmak: Başarılarınızı gözünüzde değersizleştirirsiniz.
- Sonuçlara Atlama: Olumsuz bir değerlendirmenizi tatmin edecek kanıtlar olmamasına rağmen bu değerlendirmeye devam edersiniz.
- Aşırı Büyütme / Küçültme : Yaşanan olayların önemini abartır ya da küçültürsünüz.
- Duygusal Kararlar: Hissetiğiniz her düşünenin doğru ve gerçek olduğu yanılgısına kapılırsınız.
- –Meli –Malı Cümleleri: Kendinize bazı sorumluluklar ile motive etmeye çalışırsınız.
- Etiketleme ve Yanlış Etiketleme: Hatanızı tarif edip düzeltmek yerine etiketlemelerde bulunursunuz.
- Kişiselleştirme olarak sıralayabiliriz: Kendinizi sorumlusu olmadığınız bir olayın nedeni olarak görürsünüz.
Unutmamak gerekir ki yazmak en etkili yöntemdir. Bunun için bir kağıdı üç sütuna bölecek c şekilde, aşağıya doğru iki çizgi çizelim. Sol sütunu “Otomatik Düşünceler”, orta sütunu “Bilişsel Çarpıtmalar” ve sağ sütunu “Mantıklı Yanıt” olarak adlandıralım. Örneğin paniğe kapıldığınız bir an veya kendinizi değersiz hissettiğiniz bir an “Üç Sütun Tekniği” ile fayda sağlayabilirsiniz.
| Otomatik Düşünce | Bilişsel Çarpıtma | Mantıklı Yanıt |
| Herkes benim ne kadar dağınık olduğumu bilir. | Sonuçlara atlama, genelleme | Bazen dağınığım ama bazen de organize olabiliyorum. Herkes aynı şeyi düşünmüyor. |
Hedeflediğiniz bir konuma erişebilmek için hata yapmak zorundasınızdır. İlham aldığınız kişiler de bütün başarılarıyla istediği konuma gelmemiştir aksine bütün başarısızlıklarıyla istediği konumu elde etmişlerdir. Hata yaptığımızda yukarıda saydığımız tanımlamalardan birini yapmak yerine hatanızı fark ederek buradan öğrendiğiniz anlama bakmalısınızdır.
Bu kaotik düzen içerisinde benim hatam sonucu olumsuz bir durumla karşılaştığımda bahaneler üretmemeyi öğrendim. Kolay mı ? Tabii ki değil ama bu da bir bahane değil. İşin sırrı biraz da doğru zaman da doğru adımlarla ilerlemek. Zamanla dikkat ederseniz önemli olan, bir sonuca, bir yere varmak değil; yola çıkmak, yolda olmak, yolda karşılaştıklarınızdır. Yolda öğrendiklerimiz ise bizim hazinemizdir.
Sizlere bu yazımda kendi farkındalığımıza varmayı ve duygularımızı başkalarının değil sadece bizim belirleyebileceğimizi anlatmak istedim. Eğer ki aynı taşa takılıp durmak istemiyorsak her zaman düşüncemizin gücüne sahip olduğumuzu hatırlamalıyız. Unutmayın, bir başkası sizi beceriksiz yapmaz ancak siz yapabilirsiniz.
Referans
Burns, D. (2019). İyi Hissetmek. İstanbul: Psikonet.
